Filmat e parë, regjistrimet zanore historike, emisionet televizive dhe dokumentet që pasqyrojnë jetën, kulturën dhe ndryshimet shoqërore të shekujve të fundit po humbasin për shkak të degradimit fizik të materialeve, kalimit të shpejtë teknologjik dhe mungesës së investimeve në ruajtje. Ajo që njëherë ka qenë dëshmi e gjallë e kujtesës njerëzore, sot është bërë një kujtesë që zbehet çdo ditë.
Për të parandaluar këtë humbje, UNESCO ka ngritur programin ndërkombëtar “Memory of the World”, që synon identifikimin, dixhitalizimin dhe arkivimin e materialeve të rrezikuara. Ky program u ofron shteteve ndihmë teknike dhe mbështetje për ngritjen e qendrave të ruajtjes digjitale, në mënyrë që trashëgimia të mos mbetet peng i kalimit të kohës.
Në Ballkanin Perëndimor dhe në Europën Juglindore, UNESCO ka nisur një sërë nismash që përfshijnë Shqipërinë, Maqedoninë e Veriut, Bosnjë dhe Hercegovinën, Malin e Zi dhe Serbinë, duke inkurajuar dokumentimin e praktikave kulturore, zakoneve dhe traditave përmes mjeteve audiovizuale. Këto projekte jo vetëm që ruajnë historinë lokale, por edhe forcojnë identitetin rajonal përmes prodhimeve që pasqyrojnë jetën dhe trashëgiminë e përbashkët.
Për të theksuar rëndësinë e këtij procesi, 27 tetori është shpallur Dita Botërore e Trashëgimisë Audiovizuale. Çdo vit, në këtë ditë, institucione, arkiva dhe organizata nga mbarë bota organizojnë aktivitete për të ndërgjegjësuar publikun mbi vlerën e materialeve audiovizuale. Në vitin 2025, në një ngjarje të zhvilluar në Paris, UNESCO prezantoi një koleksion materialesh të dixhitalizuara, duke treguar se ruajtja e kujtesës kolektive nuk është vetëm çështje teknike, por edhe një akt kulturor e njerëzor.
Sipas studiuesve të historisë dhe kulturës, trashëgimia audiovizuale nuk është thjesht një arkiv zërash dhe imazhesh, por një dëshmi e gjallë e mënyrës se si shoqëritë kanë jetuar, folur, dashur dhe ëndërruar ndër vite. Ekspertët theksojnë se ruajtja e saj përfaqëson një detyrim ndaj së shkuarës dhe një dhuratë për të ardhmen, pasi çdo material i mbijetuar është pjesë e kujtesës kolektive që formëson identitetin kulturor të njerëzimit.
