Fidan: Do të ketë përparim të ri me BE-në

Ministri i Jashtëm i Türkiyes, Hakan Fidan, deklaroi të shtunën se beson që së shpejti mund të ketë “përparim të ri” në përpjekjet e Ankarasë për t’u anëtarësuar në Bashkimin Evropian, duke iu referuar deklaratave të fundit të kancelarit gjerman.

Duke folur gjatë një interviste televizive për A News, Fidan përshëndeti komentet e Friedrich Merz në mbështetje të anëtarësimit të Türkiyes në BE, duke i quajtur ato “një rinovim të rëndësishëm të vullnetit politik”.

“Besoj se do të ketë përparim të ri me Bashkimin Evropian në këtë periudhë”, tha ai, duke shtuar: “Që kancelari gjerman të deklarojë publikisht në Ankara se Gjermania dëshiron Türkiyen në BE është një sinjal i rëndësishëm politik. Fakti që kjo vjen nga Gjermania është domethënës, dhe ne e vlerësojmë shumë”.

I pyetur për procesin e anëtarësimit, Fidan tha se si Ankaraja ashtu edhe Brukseli po veprojnë tashmë “nën kushte dhe psikologji të reja”, që kërkojnë qasje dhe politika të reja. Ai nënvizoi se pas rizgjedhjes së Presidentit Recep Tayyip Erdoğan në maj të vitit 2023, çështja e BE-së është kthyer në një prioritet.

“Pas zgjedhjeve, presidenti më bëri të qartë se priste përpjekje maksimale në këtë dosje”, tha Fidan, duke e përshkruar këtë si një mandat të drejtpërdrejtë për politikën ndaj BE-së.

Industria e mbrojtjes së BE-së

Fidan foli gjithashtu për ndryshimet e fundit në prioritetet e sigurisë dhe mbrojtjes të Bashkimit Evropian.

Ai tha se përpjekjet e BE-së për ta rindërtuar arkitekturën e saj të sigurisë po fokusohen në ringjalljen e industrisë së mbrojtjes, një prioritet që mori hov pas luftës Rusi–Ukrainë dhe u përshpejtua gjatë administratës së Trumpit.

Sipas tij, BE-ja planifikon të krijojë një fond të përbashkët prej 150 miliardë eurosh me kredi me interes të ulët për të mbështetur aftësitë e mbrojtjes së vendeve anëtare.

Blloku ka rritur gjithashtu tavanin e borxhit sipas rregullave fiskale dhe ka krijuar një fond shtesë prej 800 miliardë eurosh, që Fidan e përshkroi si “mekanizëm për të marrë para nga e ardhmja për të shpëtuar të tashmen”.

Sa u përket fondeve të BE-së të aksesueshme nga vendet kandidate, Fidan pranoi se disa prej tyre kërkojnë miratim unanim nga anëtarët, gjë që mund të krijojë pengesa për Türkiyen “për shkak të Greqisë dhe administratës greko-qipriote.”

Megjithatë, ai shtoi se fondet e mëdha dhe rritja e numrit të kompanive turke që po krijojnë degë dhe ndërmarrje të përbashkëta në BE do t’i mundësojnë Türkiyes të përfitojë më shumë nga instrumentet financiare të bllokut.

“Türkiye synon të ndërtojë bashkëpunim mbi mirëqenien, jo vetëm me BE-në, por edhe me partnerët e saj në lindje, në veri dhe në Mesdhe”, tha ai.

Fidan theksoi se BE-ja ka arritur të bëhet një entitet mbinacional, por “nuk ka mundur të bëhet një entitet që tejkalon civilizimet.”

Ai shtoi se Türkiye ka realizuar investime madhore në infrastrukturë, energji, mbrojtje, shëndetësi, komunikim dhe arsim, pa marrë ndihma të mëdha nga BE-ja.

“Sot Türkiye ka infrastrukturë shumë mbi standardet e shumë vendeve evropiane dhe një popullsi që po i afrohet 90 milionëve”, tha ai.

“Turqit qipriotë nuk do të pranojnë status të dorës së dytë”

Duke folur për çështjen e Qipros, Fidan tha se provokimet në ishull nuk janë të reja, madje edhe disa grupe margjinale brenda komunitetit turkoqipriot përdorin retorikë anti-turke.

Ai theksoi se Türkiye do të mbrojë të drejtat sovrane të barabarta të turqve qipriotë, duke shtuar:

“Ata nuk do të pranojnë status të dorës së dytë, dhe as ne si shtet garantues”.

Sipas tij, modeli me dy shtete është formula më realiste dhe e qëndrueshme për zgjidhjen e çështjes së Qipros.

Fidan tregoi se është takuar me presidentin e Republikës Turke të Qipros Veriore (RTQV), Tufan Erhürman, gjatë një vizite të fundit në Türkiye, ku kanë diskutuar për forcimin e koordinimit në politikën e jashtme dhe veprimet e përbashkëta.

“Ishte një takim produktiv dhe besoj se do të vazhdojmë të punojmë në mënyrë të koordinuar dhe harmonike”, tha ai.

Ministri turk kritikoi BE-në që, sipas tij, “e importoi problemin greko-qipriot në sistemin e saj”, duke theksuar se rregullat e vendimmarrjes brenda bllokut janë keqpërdorur dhe kanë shkaktuar bllokime të përsëritura.

Ai shtoi se BE-ja po kërkon të kalojë nga vendimmarrja me unanimitet në votim me shumicë të kualifikuar, pasi nuk po arrin të marrë vendime për disa çështje kyç, “përfshirë ato që lidhen me Türkiyen”.