Erdoğan në OKB: Gaza, “Izraeli i Madh” dhe e ardhmja e rajonit

Duke folur para Asamblesë së Përgjithshme të 80-të të Kombeve të Bashkuara, Presidenti Erdoğan bëri më shumë sesa të dënonte luftën e Izraelit në Gaza; ai sfidoi vetë OKB-në, akuzoi rendin ndërkombëtar për bashkëpërgjegjësi dhe e paraqiti Türkiyen si ndërgjegjen e një sistemi që po dështon.

Fjalimi i tij shkoi përtej dënimit të gjenocidit në Gaza; ai ishte një përpjekje për ta riformuluar rolin e Türkiyes si autoritet moral dhe si fuqi rajonale në një moment fragmentimi të thellë global.

Edhe pse Gaza dominoi fjalën e tij, Erdoğan e përdori platformën për ta vendosur krizën brenda një tabloje më të gjerë strategjike.

Ai përmendi Kartën e OKB-së për të nxjerrë në pah dështimin e organizatës për të përmbushur misionin themelues të paqes dhe sigurisë, falënderoi shtetet që e njohën Palestinën dhe u bëri thirrje të tjerëve ta ndjekin këtë shembull. Duke vepruar kështu, ai bëri të qartë se angazhimi i Türkiyes për zgjidhjen me dy shtete nuk është një qëndrim i përkohshëm, por një gur themeli i politikës së saj të jashtme, një levë për të sfiduar atë që Ankaraja e sheh si heqje dorë nga përgjegjësia nga ana e OKB-së.

Erdoğan ndali për të shprehur pikëllimin për mungesën e Presidentit të Autoritetit Palestinez, Mahmoud Abbas, i cili nuk mundi të merrte pjesë në Asamble për shkak të refuzimit të vizës nga Shtetet e Bashkuara, së bashku me rreth 80 zyrtarë palestinezë

Ky përmendim i Abbasit ishte një gjest i vogël, por domethënës, që nënvizoi mbështetjen e vazhdueshme të Türkiyes për zgjidhjen me dy shtete dhe gatishmërinë e Ankarasë për t'i krijuar kushtet për realizimin e saj si në retorikë ashtu edhe në veprim.

Prej aty, Erdoğan kaloi te veprimet shkatërrimtare të Izraelit, duke argumentuar se sulmi nuk synon vetëm civilët, por vetë indin e jetës palestineze: kafshët, tokat bujqësore, ullinjtë e lashtë dhe burimet e ujit. Duke i theksuar këto detaje, ai kërkoi t’i tregojë botës se nën sulm nuk janë vetëm njerëzit, por një mënyrë e tërë jetese.

Ai gjithashtu theksoi thellimin e gjenocidit në Gaza, duke deklaruar se masakra dhe shfarosja vazhdojnë edhe teksa mblidhet Asambleja e Përgjithshme e OKB-së. “Për 23 muajt e fundit, çdo orë është vrarë një fëmijë në Gaza,” deklaroi ai, përpara se t’u tregonte delegatëve fotografi të fëmijëve palestinezë që vuajnë nga uria.

Këto imazhe e theksuan realitetin e shpërfilljes nga ana e Izraelit të nevojave më elementare dhe jetike, në ndjekjen e tij për të penguar zbatimin e politikës së zgjidhjes me dy shtete.

“Në Gaza nuk ka luftë; nuk mund të flitet për praninë e dy palëve. Në njërën anë është një ushtri e rregullt me armët më moderne, dhe në anën tjetër janë civilë të pafajshëm. Kjo nuk është luftë kundër terrorit; është një politikë zhvendosjeje, internimi, gjenocidi dhe vrasjesh masive, duke përdorur si pretekst ngjarjen e 7 tetorit,” tha Erdoğan para arenës ndërkombëtare. Fjalët e tij ishin një sfidë e drejtpërdrejtë ndaj përpjekjeve të Izraelit për të fshehur pushtimin dhe aneksimin agresiv nën petkun e politikave të sigurisë.

Duke e shtyrë më tej këtë argument, presidenti i Türkiye-s vuri në dukje veprimet izraelite në Bregun Perëndimor të pushtuar, ku Hamasi nuk ushtron kontroll, për të demaskuar justifikimin e fabrikuar të Izraelit se veprimet e tij ushtarake janë masa kundër terrorizmit – një narrativë që bie nën shqyrtim.

Një pikë tjetër e rëndësishme në fjalimin e Presidentit Erdoğan ishte pohimi se veprimet e Izraelit minojnë arritjet e përbashkëta të gjithë njerëzimit. “Ata që heshtin janë bashkëpjesëmarrës në këtë mizori,” paralajmëroi ai.

Nënteksti ishte i qartë: Gaza nuk lidhet vetëm me mbijetesën e palestinezëve, por me dinjitetin e vetë njerëzimit, dhe besueshmëria e OKB-së varet nga fakti nëse ajo do të veprojë.

Presidenti turk theksoi se ky dinjitet mund të ruhet vetëm përmes masave kolektive dhe penguese për të ndaluar gjenocidin në vazhdim. Ai paralajmëroi gjithashtu fuqishëm se Izraeli është një kërcënim për paqen rajonale, duke deklaruar se kjo “gjendje çmendurie” nuk mund të lejohet të vazhdojë.

Nga Gaza te rajoni

Erdoğan gjithashtu e zgjeroi fokusin përtej Gazës, duke i paraqitur luftërat e Izraelit si pjesë të një agjende më të gjerë ekspansioniste. Në fakt, dy vjet më parë, në të njëjtën foltore të OKB-së, Kryeministri Benjamin Netanyahu prezantoi harta që paraqisnin Bregun Perëndimor dhe Gazën si pjesë të Izraelit, një vizual që shumë e panë në atë kohë si promovim të idesë së “Izraelit të Madh”.

Tani, kreu i shtetit të Türkiyes përmendi sulmet e Izraelit ndaj Sirisë, Libanit, Jemenit, Iranit dhe Katarit, duke paralajmëruar se destabilizimi i Gazës është pararendës për gjithë rajonin.

Në Konferencën për Palestinën të mbajtur në kuadër të Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së, Erdoğan e theksoi edhe më shumë këtë pikë: “Qeveria e Netanyahu-t, e cila drejton një popull që ishte në rrezik shfarosjeje gjatë Holokaustit, po kryen gjenocid kundër fqinjëve të saj mijëravjeçarë, me të cilët ndan të njëjtën tokë, ujë, ajër dhe det.”

Nga këto deklarata erdhi një kornizë e qëllimshme historike: “Edhe ne kemi jetuar në këtë tokë për mijëra vjet. E ndajmë të njëjtën tokë, ujë, det dhe ajër së bashku. Por, kjo ndarje duhet të jetë e drejtë, e barabartë dhe e drejtë, jo një maksimalizëm i njëanshëm.”

Duke përmendur “mijëra vjet”, Erdoğan jo vetëm që hodhi poshtë vizionin e Netanyahu-t për një “Tokë të Premtuar”, një “Izrael të Madh”, por paralajmëroi se masakra në Gaza një ditë mund të arrijë kufijtë e vendeve fqinje.

Fjalimi i fuqishëm i Erdoğan në OKB e ripozicionoi Türkiye-n si mbrojtëse të drejtësisë ndërkombëtare, si mbrojtëse të sovranitetit rajonal dhe si ndërgjegjen e një sistemi të OKB-së që shumë shpesh ka dështuar ndaj Kartës së tij.

Pavarësisht nëse dikush pajtohet ose jo me kornizën e tij, fjalimi sinjalizon synimin e Ankarasë për të pretenduar një rol qendror në formësimin e narrativave morale dhe strategjike të Lindjes së Mesme. Për Erdoğanin, Gaza është rasti testues, por bastet shtrihen shumë më tej.