Od Rapa Browna do imama Jamila: Aktivizam, islam i američko pravosuđe

Jamil Abdullah al-Amin, poznat i kao H. Rap ​​Brown, istaknuti aktivista pokreta Black Power (Crnačka moć), preminuo je prošle sedmice u saveznoj zatvorskoj bolnici u Sjevernoj Karolini u 82. godini, saopštila je njegova porodica.

Brown, žestoki zagovornik prava crnaca tokom 1960-ih i 1970-ih, nekoliko je puta zatvaran. Tokom boravka u zatvoru sredinom 1970-ih prešao je na islam i promijenio ime u Jamil Abdullah al-Amin.

Nakon puštanja iz zatvora 1976. godine, Al-Amin je postao imam, muslimanski propovjednik, služeći različitim islamskim zajednicama s većinskom crnačkom populacijom, od Nacionalnog ummeta do Pokreta Darul-Islam.

Godine 2002. ponovo je zatvoren nakon spornog dvogodišnjeg suđenja, tokom kojeg je osuđen na doživotnu robiju pod optužbom da je odgovoran za ubistvo zamjenika šerifa i ranjavanje drugog, obojice Afroamerikanaca, tokom oružanog sukoba u okrugu Fulton u Džordžiji.

Dok su Al-Amin i njegov tim odbrane negirali optužbe, Otis Jackson, zatvorenik iz saveznog zatvora, preuzeo je odgovornost za pucnjavu u okrugu Fulton, ali je sud odbacio njegovu izjavu i osudio Al-Amina na doživotnu kaznu.

Od 2014. godine Al-Amin je bio na liječenju od raka i umro je u nedjelju u zatvorskoj bolnici Butner, rekla je njegova supruga Karima al-Amin.

Borba za građanska prava

Rođen u Baton Rougeu, u saveznoj državi Luizijani, na dubokom jugu, Brown se pridružio crnačkom pokretu početkom 1960-ih kao mladi student, postavši dio Studentskog koordinacijskog odbora za nenasilno djelovanje (SNCC), vodeće studentske organizacije posvećene pokretu za građanska prava tokom vrhunca rasnih nemira krajem 1960-ih i početkom 1970-ih.

Godine 1967. Brown je izabran za predsjednika SNCC-a, što je bila ključna uloga u crnačkom političkom aktivizmu, a američka štampa ga je, prema njegovim riječima iz knjige Die Nigger Die!, „predstavljala“ kao „vođu Crnačke moći“.

Pokret Crnačka moć pojavio se 1960-ih, zalažući se za odlučniji otpor bijeloj supremaciji i rasističkim politikama u američkoj politici i društvu. Brown i drugi lideri Crnačke moći bili su pod snažnim utjecajem Malcolma X-a, poznatog muslimanskog afroameričkog političkog aktiviste koji je kritikovao planove nenasilnih protesta Martina Luthera Kinga Mlađeg.

Atentat na Malcolma X-a 1965. godine, zajedno s drugim nasiljem protiv crnaca širom većinski bijelih područja Sjedinjenih Država, u kombinaciji s tekućim segregacijskim politikama, potaknuo je pojavu pokreta Crnačka moć, prema analitičarima.

Oni također ističu osnivanje Stranke crnih pantera 1966. godine kao ključni faktor u usponu ovog pokreta.

Godine 1968. Brown nije bio samo predsjedavajući SNCC-a, već i ministar pravde Stranke crnih pantera. Ali, prema njegovom svjedočenju, nije bio impresioniran time što se našao među nacionalnim liderima pokreta Crnačka moć.

„Znao sam da nije važno koju poziciju neko ima, to ne znači da je lider, čak i ako je predsjednik ili direktor. Lider može biti tip u organizaciji koji nema nikakvu titulu, nikakvu funkciju. Kad sam bio na čelu SNCC-a, to je sve što sam bio. Nisam bio lider crnačkog naroda“, napisao je u svojoj knjizi.

Brown je također znao da ga „čeka nevolja“ dok je putovao po SAD-u promovirajući jednakost i prava crnaca, upozoravajući na nasilni otpor ako bude potrebno protiv bijele supremacije, koju je opisao kao „Četvrti rajh“, što je jasna referenca na Hitlerov opis nacističke Njemačke kao Trećeg rajha.

„Crnci su izgradili Ameriku, a ako se Amerika ne dozove pameti, mi ćemo je spaliti do temelja“, rekao je slavno tokom protesta u Cambridgeu, Merilend, 1967. godine.

Nakon govora, došlo je do nekoliko nasilnih incidenata, u kojima je i Brown ranjen, jer su ga američke vlasti optužile za nekoliko različitih optužbi, od podsticanja nereda do kršenja zakona o oružju.

Tajni memorandum FBI-a iz 1967. godine naveo ga je među crncima koji bi trebali biti „neutralizirani“, označavajući ga kao metu programa agencije COINTELPRO, koji je nastojao poremetiti i diskreditirati vođe pokreta za građanska prava raznim političkim i nasilnim metodama.

„Ako ste ozbiljni, ne brinete o takvim stvarima. Radite svoj posao i ili ćete biti odneseni s bojnog polja ili ćete izaći kao pobjednik“, osvrnuo se na svoje probleme u knjizi „Die Nigger Die!“ (Umri, crnčugo!).

Prelazak na islam

Godine 1971. uhapšen je nakon pljačke i pucnjave s policajcima u New Yorku. Nakon ovog incidenta, Brown je odslužio petogodišnju kaznu u zatvoru u zapadnom dijelu države New York.

Njegovo zatvaranje je suštinski promijenilo njegov život, jer je u zatvoru odlučio da postane musliman. Nakon puštanja na slobodu, preselio se u Atlantu i otvorio trgovinu mješovitom robom, postavši imam – vođa muslimanske zajednice.

Od tada je imam Jamil Abdullah al-Amin propovijedao protiv droge i kockanja, pronalazeći isceliteljsku snagu u islamu, što je također transformiralo njegove stavove o politici, rasizmu i drugim pitanjima.

„Allah mi je omogućio da shvatim da problem nije u rasi ili boji kože. Jedina važna stvar je Allahova riječ“, napisao je u djelu “Revolucija po Knjizi”, svojoj drugoj knjizi.

„Allah kaže da ne mijenja stanje ljudi dok oni sami ne promijene ono što je u njima samima. To je ono što islam čini i razlikuje dobro od zla“, dodao je, pozivajući se na poznati kur'anski ajet.

„Allah kaže da neće promijeniti stanje jednog naroda dok se  oni ne promene ono što je u njima samima. To je ono što islam čini — on ukazuje šta je ispravno, a šta pogrešno“, dodao je, pozivajući se na poznati kur’anski ajet.

Nakon kontroverznog suđenja za pucnjavu u okrugu Fulton, koje je trajalo od 2000. do 2002. godine, imam Jamil je ostatak svog života proveo u zatvoru, što je izazvalo ogorčenje kod mnogih političkih aktivista, Aruna Kundranija, koji je napisao knjigu „Rise in Fire: H. Rap Brown, Jamil Al-Amin, and the Long Revolution”, čije je objavljivanje najavljeno za sljedeću godinu.

Tokom intervjua s imamom Jamilom, Kundrani je primijetio brojne slučajeve nehumanog postupanja prema njemu.

„Proveo je pet ili nešto više godina u zatvoru ADX Florence supermax u Koloradu, gdje je bio pod zemljom u skučenoj ćeliji s minimalnim ljudskim kontaktom, u uvjetima pod kojima mnogi ljudi razviju trajne mentalne probleme“, rekao je Kundrani tokom intervjua u februaru.

„To se smatra psihološkom torturom. Zato sam se pitao u kakvom će biti stanju, psihički. Ali bio je stoprocentno oštrouman, baš kao što djeluje na snimcima iz svoje mladosti.“