Μετά από χρόνια διαπραγματεύσεων οι χώρρες μέλη του ΠΟΥ συμφώνησαν πάνω στο κείμενο μιας ιστορικής συμφωνίας 32 σελίδων για την αντιμετώπιση μελλοντικών πανδημιών, με στόχο την αποφυγή επανάληψης των λαθών που έγιναν κατά τη διάρκεια της κρίσης του Covid-19.
Μετά από περισσότερα από τρία χρόνια συνομιλιών και μία τελευταία μαραθώνια συνεδρίαση, οι αντιπρόσωποι στα κεντρικά γραφεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) κατέληξαν σε συμφωνία γύρω στις 2:00 π.μ. (0000 GMT) την Τετάρτη.
«Απόψε σηματοδοτεί ένα σημαντικό ορόσημο στο κοινό μας ταξίδι προς έναν ασφαλέστερο κόσμο», δήλωσε ο επικεφαλής του ΠΟΥ, Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους.
«Τα έθνη του κόσμου έγραψαν ιστορία σήμερα στη Γενεύη.» πρόσθεσε.
Οι συνομιλίες πραγματοποιήθηκαν πέντε χρόνια μετά τον Covid-19, που προκάλεσε τον θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων και κατέστρεψε οικονομίες, με νέες απειλές για την υγεία να παραμονεύουν, από τη γρίπη των πτηνών H5N1 έως την ιλαρά, την mpox και τον Έμπολα.
Η τελική φάση των διαπραγματεύσεων πραγματοποιήθηκε επίσης υπό τη σκιά περικοπών στη χρηματοδότηση εξωτερικής βοήθειας των ΗΠΑ και απειλών για επιβολή δασμών στα φαρμακευτικά προϊόντα.
Εγκρίθηκε η συμφωνία
Μέχρι την τελευταία στιγμή, υπήρχαν διαφωνίες για ορισμένα δύσκολα ζητήματα.
Οι διαπραγματευτές δυσκολεύτηκαν με το Άρθρο 11 της συμφωνίας, που αφορά τη μεταφορά τεχνολογίας για προϊόντα υγείας πανδημίας προς τις αναπτυσσόμενες χώρες.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19, οι φτωχότερες χώρες κατηγόρησαν τις πλούσιες για αποθήκευση εμβολίων και τεστ.
Οι χώρες με μεγάλες φαρμακευτικές βιομηχανίες αντιτάχθηκαν έντονα στην ιδέα υποχρεωτικής μεταφοράς τεχνολογίας, επιμένοντας ότι πρέπει να είναι εθελοντική.
Ωστόσο, φάνηκε ότι το εμπόδιο μπορούσε να ξεπεραστεί με την προσθήκη ότι οποιαδήποτε μεταφορά έπρεπε να είναι «αμοιβαία συμφωνημένη».
Ο πυρήνας της συμφωνίας είναι ένα προτεινόμενο Σύστημα Πρόσβασης και Διαμοιρασμού Οφελών Παθογόνων (PABS), που στοχεύει στην ταχεία διαμοίραση δεδομένων παθογόνων με φαρμακευτικές εταιρείες, επιτρέποντάς τους να ξεκινήσουν γρήγορα την ανάπτυξη προϊόντων για την καταπολέμηση πανδημιών.
Στο τέλος, η συμφωνία των 32 σελίδων επισημάνθηκε εξ ολοκλήρου με πράσινο χρώμα, υποδεικνύοντας ότι είχε εγκριθεί πλήρως από τα κράτη μέλη του ΠΟΥ.
«Εγκρίθηκε», ανακοίνωσε η συμπρόεδρος των διαπραγματεύσεων, Αν-Κλερ Αμπρού, υπό έντονο χειροκρότημα.
«Συντάσσοντας αυτή την ιστορική συμφωνία, οι χώρες του κόσμου απέδειξαν τη δέσμευσή τους να προλαμβάνουν και να προστατεύουν όλους, παντού, από μελλοντικές απειλές πανδημιών.»
Το τελικό κείμενο θα παρουσιαστεί τώρα για έγκριση στη ετήσια συνέλευση του ΠΟΥ τον επόμενο μήνα.
«Περισσότερη ισότητα»
Καθώς οι έντονες συνομιλίες στους διαδρόμους και τις κλειστές αίθουσες πλησίαζαν στο τέλος τους αργά την Τρίτη, ο Τέντρος συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις, λέγοντας στους δημοσιογράφους ότι θεωρούσε το τρέχον σχέδιο «ισορροπημένο» και ότι μια συμφωνία θα έφερνε «περισσότερη ισότητα».
Ενώ τα μέτρα για τον συντονισμό της πρόληψης, της ετοιμότητας και της ανταπόκρισης στις πανδημίες μπορεί να είναι δαπανηρά, «το κόστος της αδράνειας είναι πολύ μεγαλύτερο», επέμεινε.
«Ο ιός είναι ο χειρότερος εχθρός. (Μπορεί) να είναι χειρότερος από έναν πόλεμο.»
Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, που έχουν προκαλέσει κρίση στο παγκόσμιο σύστημα υγείας με την περικοπή της χρηματοδότησης εξωτερικής βοήθειας, δεν ήταν παρούσες στις συνομιλίες .
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, διέταξε την απόσυρση από τον Οργανισμό Υγείας των Ηνωμένων Εθνών και από τις συνομιλίες για τη συμφωνία πανδημίας μετά την ανάληψη των καθηκόντων του τον Ιανουάριο.
Ωστόσο, η απουσία των ΗΠΑ και η απειλή του Τραμπ να επιβάλει υψηλούς δασμούς στα φαρμακευτικά προϊόντα εξακολουθούσαν να ρίχνουν σκιά στις συνομιλίες, κάνοντας τους κατασκευαστές και τις κυβερνήσεις πιο ανήσυχους.
Αλλά στο τέλος, οι χώρες κατέληξαν σε συναίνεση.
Πολλοί είδαν την έγκριση του κειμένου ως νίκη για τη διεθνή συνεργασία.
«Σε μια εποχή που η πολυμερής συνεργασία απειλείται, τα κράτη μέλη του ΠΟΥ ενώθηκαν για να πουν ότι θα νικήσουμε την επόμενη απειλή πανδημίας με τον μόνο δυνατό τρόπο: δουλεύοντας μαζί», δήλωσε η πρώην πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας, Έλεν Κλαρκ, συμπρόεδρος της Ανεξάρτητης Επιτροπής για την Ετοιμότητα και Ανταπόκριση στις Πανδημίες.
Καθώς οι συγχαρητήριες ομιλίες συνεχίζονταν μέχρι το ξημέρωμα, ο εκπρόσωπος της Εσουατίνι τόνισε ότι «ενώ γιορτάζουμε αυτή τη στιγμή, δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε στις δάφνες μας».
«Η πραγματική δουλειά ξεκινά τώρα.»
