Градење ѕид од дронови: Стратегијата за воздушна одбрана на Европа за новата ера

Неодамнешниот пораст на упади со беспилотни летала низ Источна Европа откри значителна слабост во капацитетите за воздушна одбрана на континентот. Оваа загрижувачка ситуација покрена сериозни прашања за способноста на Европа да одговори на голем напад од рој беспилотни летала.

Најзначајниот настан се случи над Полска во текот на ноќта помеѓу 9 и 10 септември, кога речиси 20 руски беспилотни летала наводно влегле во нејзиниот воздушен простор. Полските ловци Ф-16, заедно со сојузничките авиони, беа испратени да ја пресретнат целта. Додека некои беспилотни летала беа успешно пресретнати и уништени, други успеаја да избегнат откривање.

Оваа ранливост беше забележана и надвор од Полска: Романија следеше беспилотно летало во својот воздушен простор речиси еден час, Естонија пријави неколку прекршувања, а во Данска, неидентификувани беспилотни летала предизвикаа привремени исклучувања на различни аеродроми и предизвикаа паника во воените инсталации.

Моделот на прекршувања покажа дека заканата не е изолирана, туку дел од поширок предизвик за безбедноста на сојузничкиот воздушен простор. Како одговор на безбедносна закана, Полска се повика на Член 4 од договорот за НАТО, кој ѝ дозволува на земја-членка да побара консултации со други сојузници. Оваа акција се случила само седум пати откако НАТО е основан во 1949 година.

Овие инциденти, вклучително и повреди на воздушниот простор од страна на авиони и беспилотни летала, се сметаат за форма на „хибридна војна“ насочена кон испитување на ранливостите, проценка на времето на одговор и заплашување.

Иако Русија негира каква било намера или вмешаност, европските и претставниците на НАТО ги сметаат овие акции како намерен обид да се тестира решителноста на трансатлантската алијанса и нејзината поддршка за Украина.

За само неколку дена, НАТО ја започна операцијата „Источна стража“, распоредувајќи борбени авиони, воени бродови и опрема за надзор по должината на источната граница од Финска до Бугарија.

Генералниот секретар на НАТО, Руте, нагласи дека мисијата „Источна стража“ на НАТО ја покажа подготвеноста на алијансата.

Сепак, брзото распоредување откри и вознемирувачка реалност: сегашните системи за воздушна одбрана на Европа се несоодветни против ваквите закани.

Јазот во одбраната по должината на источниот фронт е значаен, при што се проценува дека НАТО има само околу 5 проценти од потребниот капацитет. Сега е клучно да се даде приоритет на стекнувањето напредни, ефикасни одбранбени системи, особено оние дизајнирани да се спротивстават на оваа нова ера на хибридно војување.

Справувањето со овој предизвик бара слоевит, мрежен систем кој интегрира модерни радари, електронско војување и технологии за брзо пресретнување за да се спротивстави на широк и прилагодлив спектар на воздушни закани.

Ненадејната итност зад изградбата на „ѕид од беспилотни летала“ ја одразува потребата на Европа да затвори критичен јаз во својата одбрана.

Од аспирација до неопходност

Упадот со беспилотни летала ги принуди Полска и нејзините сојузници да распоредат напредни системи за воздушна одбрана против евтини беспилотни летала, откривајќи фундаментална слабост во одбранбената структура на Европа.

Распоредувањето борбени авиони и ракети против евтини беспилотни летала е повеќе од буџетска грижа; тоа укажува на поширока нерамнотежа во структурата на силите.

Ослонување на средства од висока класа за закани од ниска класа ги оптоварува ресурсите и ризикува намалување на целокупната подготвеност и флексибилност.

Инцидентот открива пофундаментална стратешка грешка. Планирањето на европската одбрана останува засновано на претпоставките од Студената војна, нагласувајќи конфликти од големи размери, држава-на-држава, додека противниците сè повеќе користат постојани, нискобуџетни тактики со беспилотни летала за постепено да ги исцрпат ресурсите.

Ако европската одбрана не се прилагоди, противниците можат систематски да наметнат непропорционални финансиски и оперативни оптоварувања, полека ослабувајќи го и одвраќањето и способноста за одговор на понапредни закани.

Оваа нерамнотежа го оживеа моментумот зад концептот „Ѕид од беспилотни летала“, првично предложен од Литванија во 2023 година. Некогаш отфрлен како аспиративен, сега се третира како стратешка неопходност.

По упадот со беспилотни летала во Полска, европскиот комесар за одбрана и вселена Андриус ​​Кубилиус повика на итен развој на одбрана од беспилотни летала по целото источно крило на ЕУ, сигнализирајќи промена од ад-хок национални мерки кон координирана регионална одбрана.

Ѕидот од беспилотни летала означува стратешка промена, а не само едно технолошко решение.

Тој користи слоевит систем за одбрана кој вклучува евтино електронско војување (пречки, лажирање), мрежи за откривање, беспилотни летала-пресретнувачи, мобилни оружја и ракетни системи.

Секој слој ги таргетира заканите на различни точки, обезбедувајќи постепен одговор кој користи скапи системи само за цели со висока вредност.

Овој пристап со повеќе слоеви служи за две основни функции. Прво, ја зголемува ефикасноста на трошоците со усогласување на одбранбените одговори со економската скала на заканата, намалувајќи ја предноста на исцрпување што беспилотните летала моментално им ја обезбедуваат на противниците.

Второ, ја зголемува оперативната отпорност со ширење на одбранбениот капацитет низ повеќе слоеви, намалувајќи ги ранливостите во една точка.

Со преминување од реактивно, скапо пресретнување кон проактивна, скалабилна одбрана, ѕидот против беспилотни летала обезбедува практичен начин за враќање на рамнотежата во позицијата на воздушната одбрана на Европа.

Соработка за отпорност

Европските претставници сè повеќе го сметаат ова поместување како суштинско за зачувување на нивниот стратешки кредибилитет и геополитичко влијание.

Бидејќи ниту една европска нација ги нема сите потребни капацитети за ефикасно спротивставување на променливите воздушни закани, колаборативниот пристап станува и стратешки клучен и економски разумен.

Фрагментираниот национален пристап повеќе не е одржлив. Брзината на иновациите во технологиите за беспилотни летала и против беспилотните летала е брза и нееднаква, што им користи на актерите кои можат брзо да се адаптираат и да се скалираат.

Заедничкиот развој и распоредување ги делат финансиските оптоварувања, ја подобруваат интероперабилноста меѓу националните системи и овозможуваат координирано прилагодување кон новите тактики и стратегии.

Комбинирањето на индустриските и технолошките ресурси, исто така, го намалува дуплирањето, ги забрзува циклусите на иновации и создава кохерентен одбранбен екосистем способен да се совпадне со агилноста на технологијата за беспилотни летала.

За европските креатори на политики, партнерството со Украина е од суштинско значење за иницијативата „ѕид против беспилотни летала“. Оперативното искуство на Украина дава витални тактички сознанија за развој на систем за одбрана од беспилотни летала.

Сепак, концентрирањето на знаењето и технолошките влезни податоци кај еден партнер ризикува создавање структурни ранливости, вклучително и прекумерна зависност и ограничена диверзификација на експертизата.

Вклучувањето на Туркије во дискусиите околу иницијативата би можело да помогне во намалувањето на овие ризици и зајакнување на пошироката рамка.

Одбранбената индустрија на Туркије покажа значителен капацитет за развој на флексибилни и економични системи во голем обем. Ангажирањето со Туркије би додало индустриска димензија, би диверзифицирало технолошки влезни податоци и би ја зголемило отпорноста на иницијативата кон идните стратешки предизвици.

Трка за технологијата против дронови

Брзото ширење на прифатливи, прилагодливи дронови низ Источна Европа сигнализира нова фаза во модерното војување.

Широката достапност на овие дронови го промени начинот на кој се водат конфликтите, овозможувајќи им на противниците да постигнат стратешки цели со значително намалени трошоци.

Способностите против дронови стануваат суштински компоненти на националната безбедност, споредливи со ракетната одбрана и сајбер безбедноста. Бидејќи проектот „ѕид против дронови“ е долгорочен напор, вклучувањето на овој прилагодлив пристап од самиот почеток ќе биде клучно за неговиот успех и долговечност.

Како што дроновите стануваат побрзи, поавтономни и поотпорни на пречки, контрамерките мора да се развиваат паралелно. Ова не е еднократно технолошко прилагодување, туку континуирано, итеративно натпреварување во кое секоја офанзивна иновација генерира нови одбранбени барања.

Стратегиите против дронови првично користеа РФ блокирање, што предизвика дроновите да се префрлат на контрола преку оптички влакна и однапред програмирани рути.

Потоа, бранителите усвоија ГПС лажирање, што ги натера дроновите да се потпираат на автономија управувана од вештачка интелигенција и навигација со повеќе сензори. Оваа еволуција илустрира тековен циклус на напад-одбрана, при што секоја иновација го поттикнува последователниот развој.

Современите системи против дронови се потпираат на три меѓусебно поврзани функции: откривање, нарушување и уништување.

Алатките за рано предупредување како што се радари, акустични сензори и РФ тракери забележуваат дојдовни закани. Електронското војување потоа се стреми да ги неутрализира контролните врски преку блокирање или лажирање.

Конечно, кинетичките системи, како што се дронови-пресретнувачи, мобилни оружја или ракети, ги таргетираат преостанатите закани.

Ниеден елемент не обезбедува целосно решение; успехот зависи од интегрирањето на овие слоеви во унифицирана и прилагодлива одбранбена мрежа.

Оружјето со насочена енергија, особено ласерите со висока енергија, би можеле да ги револуционизираат системите против дронови.

Тие нудат неограничена муниција, минимални трошоци по истрел и можности за брзо ангажирање. Со неутрализирање на трошковната предност на евтините дронови во однос на скапите пресретнувачи, тие имаат потенцијал да ја ребалансираат равенката напад-одбрана.

Без да ги прифати овие напредни системи против дронови, Европа ризикува да води идни битки со застарени алатки и да се соочи со катастрофални последици.

Мехмет Емре Кахраман

Мехмет Емре Кахраман е докторанд на Одделот за воени студии на Кингс колеџ во Лондон. Неговото истражување се фокусира на меѓународната безбедност, сојузите, НАТО, европската безбедност и британската надворешна политика.

Извор: ТРТ Ворлд

Напомена: Ставовите изразени во овој напис му припаѓаат на авторот и не ја одразуваат нужно уредувачката политика на ТРТ Балкан