Од палестински бегалец до Нобел: Јаги ја поздравува „изедначувачката сила“ на науката
Јаги, заедно со Јапонецот Сусуму Китагава и Австралиецот Ричард Робсон, ја освои Нобеловата наградата за хемија за 2025 година за пионерски метално-органски рамки што се користат во зафаќањето на јаглерод и собирање вода од пустинскиот воздух
Добитникот на Нобеловата награда за хемија, Омар Јаги, е роден во семејство на палестински бегалци во Јордан, тивко, студиозно дете во „големо, бучно семејство“ кое делело една соба со добиток што го одгледувале.
Тоа ја направи веста од среда дека хемичарот на Универзитетот во Калифорнија, Беркли, е меѓу добитниците на Нобелова награда за 2025 година уште поемотивна, им рече Јаги на новинарите.
Тој опиша како неговите родители ја поминувале „секоја минута од своето време посветена на своите деца и на образованието на своите деца, бидејќи тоа го гледале како начин да се извлечат себеси и децата од предизвикувачки ситуации“.
Нивниот дом немал електрична енергија ниту вода. Неговиот татко завршил училиште до шесто одделение, а неговата мајка не можела ниту да чита ниту да пишува.
„Немавме многу погодности како многу други, но имавме многу љубов и многу грижа“, рече научникот.
Јаги ја освои наградата за 2025 година заедно со Сусуму Китагава од Јапонија и Ричард Робсон, роден во Велика Британија, за нивните револуционерни откритија за метално-органски рамки (MOФ), чии употреби вклучуваат зафаќање на јаглерод диоксид и собирање вода од пустинскиот воздух.
Роден во 1965 година, тој го поминал детството во Аман, Јордан, пред да замине за Соединетите Држави на 15-годишна возраст, по совет на неговиот строг татко, кој видел кај својот син можност да напредува.
Во тој момент, младиот Јаги веќе се заљубил во молекуларните структури откако бил привлечен од „неразбирливи, но привлечни“ слики во книга.
„Се заљубив во нив, дури и пред да знам дека се молекули“, рече Јаги.
„Изедначувачка сила“ на науката
Тој започнал на колеџ во северниот дел на Њујорк пред да се префрли и да дипломирал на Државниот универзитет во Њујорк во Албани, издржувајќи се со пакување намирници и бришење подови.
Јаги го завршил својот докторат на Универзитетот во Илиноис во Урбана-Шампејн во 1990 година и продолжил да работи на голем број американски универзитети пред да дојде на Калифорнискиот универзитет во Беркли во 2012 година.
Јаги бил на пат кон Брисел преку Франкфурт за конференција за хемија кога организаторите на Нобеловата награда стапиле во контакт со него со веста за неговата престижна награда, која, како што рекол, го „изненадила и воодушевила“.
„Не можете да се подготвите за таков момент“, рече тој.
Достигнувањата на Јаги вклучуваат водење истражувачка група која вадела вода од пустинскиот воздух во Аризона, работа за која неговите студенти му кажале дека собрала повеќе од 250.000 цитати.
Детето на бегалци во средата ѝ рече на Нобеловата фондација дека „науката е големата сила заизедначување во светот“.
„Паметни луѓе, талентирани луѓе, вешти луѓе постојат насекаде“, рече Јаги.
„Затоа навистина треба да се фокусираме на ослободување на нивниот потенцијал преку обезбедување можности“.