Еколошки злосторства на Израел: Како и зошто доселениците-окупатори ги уништуваат маслиновите дрвја

Помалку позната димензија на континуираната израелска окупација на Палестина од 1967 година е систематското уништување на економските ресурси и средствата за живот на палестинскиот народ. 

Еден од најважните извори на приход за Палестинците е одгледувањето маслинки - толку многу што маслиновото дрво се смета за еден од националните симболи на Палестина. Палестинскиот поет Махмуд Дарвиш ја доловил оваа симболика со своите познати зборови: „Тука сме, сè додека останат мајчина душица и маслинки“.

Надвор од својата симболична вредност, маслиновото дрво е главен извор на приход за речиси 80.000 палестински семејства. 

Според податоците на ОН, околу 48% од земјоделското земјиште на Западниот Брег и Газа е покриено со маслинки. Производството на маслинки придонесува околу 14% во палестинската економија. 

Околу 93% од собраните маслинки се користат за производство на маслиново масло, додека остатокот се користи за производство на сапун, маслинки за јадење и кисели краставички.

Напад на Израел врз природата и идентитетот

Неодамна, израелските доселеници на Западниот Брег спречија Палестинци да берат маслинки, суштински извор на егзистенција, и уништија 13.000 маслинови дрвја. 

Ваквите дејствија, или директно извршени или одобрени од израелските власти, се познати и документирани како систематски практики.

Според разни меѓународни извештаи, Израел уништил околу 800.000 маслинови дрвја во текот на изминатите 20 години, а повеќе од 2,5 милиони дрвја од 1967 година.

Палестинците се соочуваат со големи тешкотии во бербата и заштитата на своите маслинови дрвја. Според Договорот од Осло, Израел има целосна контрола над 60% од Западниот Брег и бара од Палестинците што влегуваат во овие области да добијат „дозвола издадена од израелските власти“.

Затоа, земјоделците се принудени да обезбедат дозвола за пристап до сопствената земја, но овој систем на дозволи е во голема мера произволен. Нема јасни критериуми што ги специфицираат условите што палестинските кандидати мора да ги исполнат за да добијат дозвола.

Дури и кога тие обезбедуваат документи за сопственост и поминуваат „безбедносни“ проверки, дозволите често се издаваат само на лицето наведено на документот, исклучувајќи ги другите членови на семејството од влез во земјиштето. Дозволите обично се краткорочни и секој пат кога ќе истечат, земјоделците мора повторно да аплицираат без никаква гаранција за обновување.

Според податоците на ОН, речиси половина од барањата за дозволи се одбиваат врз произволни причини, претворајќи го системот во политика на вознемирување и исцрпување. Истата рестриктивна политика важи и за внесување земјоделски потреби како што се трактори, опрема и ѓубрива.

Со текот на времето, многу Палестинци кои некогаш одгледувале други култури ја претвориле својата земја во маслинови градини, бидејќи маслинките можат да преживеат дури и без интензивна нега.

Како запленувањето на маслинки го крши меѓународното право

Уништувањето на маслинките на окупираните палестински територии се случува речиси секоја година. Илјадници дрвја се уништуваат годишно за време на израелските воени операции или преку напади од доселеници. Ваквите инциденти ретко се сфаќаат сериозно или се истражуваат од полицијата или други јавни органи.

Израелските војници честопати не успеваат да ги заштитат Палестинците од нападите на доселениците и, во многу случаи, дејствуваат против самите Палестинци кога се обидуваат да ја одбранат својата земја и дрвја.

Всушност, уништувањето на палестинските земјоделски површини и маслинови дрвја го крши меѓународното право. Дури и Врховниот суд на Израел ја призна незаконитоста на произволните практики во случајот „Морар против командантот на ИДФ“.

Во тој случај, палестинските земјоделци поднесоа жалба до израелскиот Врховен суд откако воен командант им го одби пристапот до нивното земјоделско земјиште. 

Командантот тврдеше дека блокадата имало за цел да „ги заштити палестинските земјоделци од вознемирување од страна на доселениците“. Тужителите, сепак, тврдеа дека израелските доселеници систематски ги вознемируваат, напаѓаат и оштетуваат имотот на палестинските селани, додека израелската армија не интервенира за да го запре ова насилство или да преземе неопходни мерки за заштита на Палестинците и нивните земјоделски производи.

Судот пресуди дека армијата мора да преземе чекори за да го спречи насилството од страна на доселениците, наведувајќи дека правилниот начин за заштита на палестинските земјоделци од вознемирување е израелските воени власти да спроведат неопходни безбедносни мерки и да наметнат ограничувања на доселениците одговорни за незаконски дејствија. 

Сепак, израелските власти продолжуваат да ја игнорираат одлуката на сопствениот суд и да истраат во произволните практики.

Според меѓународното хуманитарно право, предизвикувањето штета на животната средина како воена тактика е забрането. Законот предвидува дека „ќе се внимава природната средина да се заштити од широко распространети, долгорочни и сериозни штети за време на вооружен конфликт“. 

Оваа заштита вклучува забрана на методи или средства за војување кои се наменети - или се очекува - да предизвикаат таква штета, бидејќи тие можат да го загрозат здравјето или опстанокот на населението.

Палестинските територии се под израелска окупација од 1967 година. Оваа континуирана окупација претставува „континуиран чин на агресија“, а според одредбите на Четвртата Женевска конвенција од 1949 година, наметнува обврски на окупаторската сила.

Окупаторската сила е одговорна за обезбедување безбедна средина што му овозможува на локалното население да ги задоволи своите дневни потреби и мора да ги заштити цивилите од грабежи и уништување на имотот.

Понатаму, штетите предизвикани од Израел - режим на апартхејд - врз животната средина и врз маслинките се сметаат за воени злосторства според член 8 од Римскиот статут.

Резолуциите на Советот за безбедност на ОН, исто така, нагласуваат дека Израел мора да се воздржи од оштетување на животната средина и е должен да ги спречи провокациите на доселениците. 

Израел постојано ги прекршува овие обврски и продолжува да дејствува спротивно на меѓународното право.

Познато е дека политиката на Израел за уништување на маслинките има за цел и да ја направи својата окупација трајна и да расчисти земјиште за воспоставување идни населби. 

Затоа, еколошките злосторства на Израел треба да се додадат на случаите што моментално се водат против него во Меѓународниот суд на правдата (МСП) и Меѓународниот кривичен суд (МКС).

Али Осман Караоглу

Авторот е предавач на Одделот за меѓународно право на Правниот факултет на Универзитетот Јалова

Извор: ТРТ Ворлд

Напомена: Ставовите изразени во овој напис му припаѓаат на авторот и не ја одразуваат нужно уредувачката политика на ТРТ Балкан