Türkiye ka propozuar një marrëveshje të kufizuar sigurie për Detin e Zi pasi sulmet e fundit ndaj anijeve të lidhura me Türkiye ngritën shqetësime mbi sigurinë e tregtisë rajonale dhe rrezikun që lufta të përhapej në këtë rajon.

“Nëse nuk mund të arrihet një armëpushim gjithëpërfshirës dhe një marrëveshje paqeje, ne po bëjmë thirrje për një marrëveshje të kufizuar në dy fusha: të ndalohen sulmet ndaj infrastrukturës energjetike dhe të sigurohet siguria e lundrimit tregtar në Detin e Zi,” tha Ministri i Jashtëm Hakan Fidan të shtunën.

Duke kujtuar se marrëveshja për grurin e Detit të Zi, e ndërmjetësuar nga Türkiye dhe OKB-ja në vitin 2022 për të lejuar eksportin e sigurt të grurit ukrainas, kishte “mbrojtur të gjitha anijet nga sulmet pavarësisht luftës,” Fidan tha se nevojitej një marrëveshje e ngjashme për të mbrojtur tregtinë.

“Tani ka një nevojë të ripërtërirë për një marrëveshje të ngjashme,” shtoi ai.

Komentet e Fidanit vijnë pas sulmeve të dyshuara ruse ndaj një anije turke që transportonte vaj luledielli në Detin e Zi, të cilat vunë në rrezik jetët e 11 anëtarëve të ekuipazhit, duke u bërë sulmi i dytë i tillë ndaj një anije turke brenda dy ditëve.

“Fatmirësisht, deri tani nuk ka pasur asnjë anëtar të ekuipazhit turk të lënduar,” tha Fidani, duke shtuar se Türkiye po “monitoron nga afër” incidentet.

Pas sulmit, marina e Ukrainës tha se Rusia kishte përdorur një dron për të goditur anijen turke VIVA ndërsa udhëtonte për në Egjipt.

Zelenskyy e përshkroi sulmin si një “sfidë direkte nga Rusia ndaj gjithë botës,” duke premtuar hakmarrje.

Erdoğan bën thirrje për stabilitet në Detin e Zi

Komentet e Zelenskyy vijnë pas paralajmërimeve të Erdoğan një ditë më parë kundër kthimit të Detit të Zi në një zonë konfrontimi, gjatë bisedimeve ballë për ballë me homologun e tij rus, Vladimir Putin, të premten.

“Deti i Zi nuk duhet të shihet si një arenë rivaliteti. Kjo nuk do të sillte dobi as për Rusinë, as për Ukrainën. Të gjithë kanë nevojë për lirinë e lundrimit dhe sigurinë në Detin e Zi,” tha Erdoğan të premten.

Anija turke që u godit po operonte në zonën ekskluzive ekonomike të Ukrainës, duke përdorur një korridor gruri i cili synonte të siguronte kalim të sigurt për eksportet bujqësore.

Përshkallëzimi vjen në një kohë kur sulmet detare të lidhura me luftën janë shtuar.

Ujërat e rrezikuara

Kievi ka kryer shumë sulme me dron ndaj objekteve naftëmbajtëse ruse këtë vit për të minuar aftësinë e Moskës për të financuar luftën në Ukrainë.

Miliona fuçi nafte në ditë lëvizin nga portet ruse në jug përmes Bosforit (Istanbul) dhe Dardaneleve të Türkiyes drejt Mesdheut, dhe anijet e lidhura me Türkiyen janë përfshirë gjithnjë e më shumë në këto sulme.

Në fillim të dhjetorit, Ankaraja thirri ambasadorin e Ukrainës dhe shefin e përkohshëm të punëve të Rusisë në ministrinë e jashtme për t’u shprehur shqetësimet e saj në përgjigje.

Presidenti turk, Recep Tayyip Erdoğan, tha se sulmet e tilla sinjalizonin një përshkallëzim shqetësues dhe nuk mund të justifikoheshin.

Ukraina nuk ka konfirmuar asnjë rol në sulme, as nuk e ka mohuar.

Rusia, e cila nisi një pushtim të gjerë të Ukrainës në shkurt 2022, ka akuzuar Ukrainën për pirateri dhe ka kërcënuar të hakmerret duke ndërprerë aksesin detar të Ukrainës në përgjigje të sulmeve ndaj tankerëve.