| Macedonian
Направен важен чекор во мапирањето на развојот на човечкиот мозок
Научниците открија и претходно непознати типови клетки во делови од мозокот како што се неокортексот, центарот на повисоките когнитивни функции и хипоталамусот, кој ја регулира телесната температура, крвниот притисок, расположението, спиењето
Направен важен чекор во мапирањето на развојот на човечкиот мозок
Научниците се надеваат дека ќе постигнат попрецизни терапии базирани на гени и клетки за низа човечки болести / Reuters
8 ноември 2025

Научниците постигнаа голем напредок во проектот за мапирање на развојот на човечкиот мозок, кој има за цел да покаже како различните видови мозочни клетки се формираат и созреваат од најраните ембрионални фази до зрелоста.

Како што е наведено, ова е направено со надеж дека ова знаење ќе помогне во разбирањето и лекувањето на нарушувања како што се аутизмот и шизофренијата.

Тим истражувачи го објави првиот нацрт на атлас за развој на човечкиот и животинскиот мозок.

Атласите покажуваат како се раѓаат, се диференцираат и созреваат мозочните клетки, како и какви генетски промени се случуваат за време на овој процес.

„Нашите мозоци содржат илјадници видови клетки кои заедно овозможуваат емоции, однесување и когниција“, рече невронаучникот Хонгкуи Зенг од Институтот Ален во Сиетл, автор на неколку студии во рамките на истражувањето.

Истражувачите пронашле повеќе од 5.000 типови клетки во мозокот на глушецот. Се смета дека има барем толку во човечкиот мозок.

„Мозокот во развој е неверојатно енигматична структура бидејќи е тешко достапен, составен од толку многу различни типови клетки и брзо се менува. Иако ги знаевме промените во големата слика што се случуваат за време на развојот на мозокот, сега имаме многу подетално разбирање за тоа што се деловите од мозокот во развој благодарение на овој сет атласи“, рече невронаучникот од УЦЛА, Апарна Бхадури, уште еден од водачите на истражувањето.

Истражувањето ветува важни практични примени.

„Прво, со проучување и споредување на развојот на мозокот кај луѓето и животните, подобро ќе ја разбереме човечката специјализација и од каде доаѓа нашата единствена интелигенција. Второ, со разбирање на нормалниот развој на мозокот кај луѓето и животните, ќе можеме подобро да проучуваме какви промени се случуваат во заболените мозоци - кога и каде - и во заболените човечки ткива и во моделите на болести кај животните“, рече Зенг.

Со стекнување на ова знаење, научниците се надеваат дека ќе постигнат попрецизни терапии базирани на гени и клетки за низа човечки болести, смета Зенг. 

Надежта е дека наодите ќе обезбедат подлабоко разбирање на аутизмот, нарушувањето на хиперактивноста со дефицит на внимание, шизофренијата и други состојби за кои е познато дека се развиваат за време на развојот на мозокот.

Научниците открија и претходно непознати типови клетки во делови од мозокот како што се неокортексот, центарот на повисоките когнитивни функции и хипоталамусот, кој ја регулира телесната температура, крвниот притисок, расположението, спиењето, сексуалниот нагон и апетитот.

Една студија покажа дека подмножество клетки во туморите на човечкиот мозок се слични на ембрионалните прогениторни клетки - вид клетка во ембрионот што може да се промени во специфични типови во рамките на одреден регион на мозокот - зголемувајќи ја можноста таквите тумори да ги киднапираат развојните процеси за да поттикнат малигнитет.

Меѓу новоидентификуваните типови на мозочни клетки имаше некои во неокортексот и стриатумскиот регион, кој го контролира движењето и одредени други функции.

„Разбирањето на нормалниот развој на мозокот ни помага да разбереме какви промени се случуваат кај болестите и кога се случуваат тие промени“, вели Зенг.

„Целта е конечно да се разбере не само што се деловите од мозокот во развој, туку и да се опише што се случува кај невроразвојните и невропсихијатриските нарушувања кои развиваат ранливост за време на развојот“, рече Бадури.

Студиите беа објавени во списанието Нејчр (Nature) и сродни публикации.

Повеќе
Израелските сили ја заострија опсадата на Западниот Брег, упаднаа во Калкилија
Орбан: Унгарија ќе ја тужи ЕУ ако Брисел го игнорира ветото за санкции за купување руски гас и нафта
Радев: Внесувањето на Бугарите во Уставот ќе го забрза присоединувањето кон Европската унија
Израелски резервен офицер се самоуби откако беше вмешан во геноцидот во Газа
Мадуро: Венецуела ќе продолжи да прифаќа мигранти депортирани од САД
Германската опозиција ја критикува планираната посетата на канцеларот во Израел
Путин пречекан на претседателската церемонија пред самитот Индија-Русија
Њујорк тајмс го тужи Пентагон дека ја ограничува слободата на изразување
Израелска делегација разговараше во Египет за враќањето на последниот заложник од Газа
ТРТ го напушти состанокот на ЕБУ, членовите се судрија околу учеството на Израел на Евровизија
Поранешните градоначалници на Кочани негираат вина за пожарот во Пулс
Средба Муцунски - Сијарто во Виена, нагласена поддршката на Унгарија за евроинтеграцијата
Турскиот извоз на одбранбената и авијациската индустрија достигна рекордни 7,4 милијарди долари
Николовски во Брисел: Процесот на пристапување на Северна Македонија во ЕУ е политички
Европската комисија ја одобри реформската агенда на Босна и Херцеговина