Застанувајќи пред 80. Генерално собрание на Обединетите нации, претседателот Ердоган направи повеќе од осуда на војната на Израел во Газа; тој ја предизвика самата ОН, го обвини меѓународниот поредок за соучество и ја претстави Туркије како совест на неуспешниот систем.

Неговото обраќање отиде подалеку од само осуда на геноцидот во Газа; тоа беше обид да се преформулира улогата на Туркије како морален авторитет и регионална сила во момент на длабока глобална фрактура.

Додека Газа доминираше во неговите забелешки, Ердоган ја искористи платформата за да ја смести кризата во рамките на поголема стратешка слика.

Тој се повика на Повелбата на ОН за да го истакне неуспехот на организацијата да ја одржи својата основачка мисија за мир и безбедност, им се заблагодари на државите што ја признаа Палестина и ги повика другите да го следат примерот. Притоа, тој јасно стави до знаење дека застапувањето на Туркије за решение со две држави не е минлив став, туку камен-темелник на нејзината надворешна политика, лост за оспорување на она што Анкара го смета за откажување од одговорност на ОН.

Ердоган застана за да го изрази своето жалење поради отсуството на претседателот на Палестинската самоуправа Махмуд Абас, кој не можеше да присуствува на Собранието поради одбивањето на САД да му ја издаде визата, и приближно 80 палестински претставници.

Неговото кимнување кон Абас на видое лонкот беше мал, но значаен гест, нагласувајќи ја постојаната поддршка на Туркије за решение со две држави и подготвеноста на Анкара да помогне во создавањето услови за негово постигнување и во реторика и во акција.

Оттаму, Ердоган се сврте кон деструктивните дејствија на Израел, тврдејќи дека нападот не е насочен само кон цивилите, туку и кон самата ткаенина на палестинскиот живот: животни, обработливо земјиште, древни маслинови дрвја и водоснабдување. Со нагласување на овие детали, тој се обиде да му покаже на светот дека она што е под напад не се само луѓето, туку целиот начин на живот.

Тој, исто така, ја нагласи продлабочената природа на геноцидот во Газа, наведувајќи дека масакрот и геноцидот продолжиле дури и кога се состанува Генералното собрание на ОН.

„Во изминатите 23 месеци, секој час во Газа е убивано по едно дете“, изјави тој, пред да им покаже на делегатите фотографии од палестински деца кои страдаат од глад.

Овие слики ја истакнаа реалноста за непочитувањето на Израел кон најосновните човечки и животни потреби во неговата потрага по спречување на реализација на политиката за решение со две држави.

„Нема војна во Газа; не може да се зборува за присуство на две страни. Од едната страна има редовна армија со најмодерно оружје, а од другата има невини цивили. Ова не е борба против теророт; тоа е политика на раселување, егзил, геноцид и масовни убиства, користејќи го инцидентот од 7 октомври како изговор“, изјави Ердоган на меѓународната сцена.

Неговите зборови се директен предизвик за напорите на Израел да ја прикрие својата агресивна окупација и анексија под знамето на безбедносните политики.

Понатаму притискајќи ја оваа точка, претседателот на Туркије ги истакна израелските акции на окупираниот Западен Брег, каде што Хамас нема контрола, за да го разоткрие измисленото оправдување на Израел дека неговите воени акции се мерки за борба против тероризмот, наратив кој се распаѓа под лупа.

Друга значајна точка во говорот на претседателот Ердоган беше неговото тврдење дека акциите на Израел ги поткопуваат заедничките достигнувања на целото човештво. „Оние кои молчат се соучесници во ова злосторство“, предупреди тој.

Импликацијата беше јасна: Газа не е само за опстанокот на Палестинците, туку и за достоинството на самото човештво, а кредибилитетот на ОН зависи од тоа дали ќе преземе мерки.

Турскиот претседател нагласи дека ова достоинство може да се зачува само преку колективни и одвраќачки мерки за запирање на тековниот геноцид. Тој, исто така, силно предупреди дека Израел е закана за регионалниот мир, изјавувајќи дека не може да се дозволи оваа „состојба на лудило“ да продолжи.

Од Газа до регионот

Ердоган, исто така, го прошири погледот надвор од Газа, врамувајќи ги војните на Израел како дел од поширока експанзионистичка агенда. Всушност, две години претходно, на истиот подиум на ОН, премиерот Бенјамин Нетанјаху презентираше мапи на кои окупираниот Западен Брег и Газа беа прикажани како дел од Израел, визуелизација што многумина во тоа време ја сметаа за унапредување на идејата за „Голем Израел“.

Сега, шефот на државата на Туркије ги наведе нападите на Израел врз Сирија, Либан, Јемен, Иран и Катар, предупредувајќи дека дестабилизацијата на Газа е предвесник за регионот како целина.

На Конференцијата за Палестина, одржана на маргините на Генералното собрание на ОН, Ердоган дополнително ја изостри поентата: „Владата на Нетанјаху, која управува со народ кој беше на пат да биде истребен од Холокаустот, врши геноцид врз своите соседи илјадници години, со кои делат иста земја, вода, воздух и море“.

Од овие забелешки произлезе намерно историско врамување: „Ние исто така живееме на оваа земја илјадници години. Заедно ја делиме истата земја, вода, море и воздух. Но ова споделување мора да биде фер, еднакво и праведно, а не едностран максимализам“.

Повикувајќи се на „илјадници години“, Ердоган не само што ја отфрлаше визијата на Нетанјаху за „Ветена земја“, „Голем Израел“, туку предупредуваше дека масакрот во Газа еден ден би можел да стигне до границите на соседните земји.

Моќното обраќање на Ердоган во ОН ја репозиционираше Туркије како бранител на меѓународната правда, заштитник на регионалниот суверенитет и совеста на системот на ОН кој премногу често ја поткопувал сопствената повелба.

Без разлика дали некој се согласува со неговото толкување или не, говорот сигнализира намера на Анкара да преземе централна улога во обликувањето и на моралните и на стратешките наративи на Блискиот Исток. За Ердоган, Газа е тест случајот, но влоговите се многу пошироки.

Хурсит Дингил

Д-р Хурсит Дингил е аналитичар за безбедност во Центарот за обласни студии во Анкара

Извор: ТРТ Ворлд

Напомена: Ставовите изразени во овој напис му припаѓаат на авторот и не ја одразуваат нужно уредувачката политика на ТРТ Балкан