Повеќето корисници на паметни телефони знаат дека нивните уреди собираат некои податоци. Она што не го очекуваат е скриена системска апликација, поврзана со компанија со долга историја во онлајн следење, која не можат да ја избришат.

Сепак, токму ова е она што корисниците на одредени буџетски уреди на Самсунг низ Западна Азија и Северна Африка неодамна го открија.

Апликацијата, наречена АпКлауд (AppCloud), е развиена од ајронСорс (ironSource), софтверска фирма основана во Израел, сега во сопственост на Јунити (Unity), со седиште во САД. 

Самсунг ја опишува како „маркетиншка алатка“, но таа се наоѓа длабоко во системскиот софтвер на телефонот, не може да се отстрани и има привилегирани дозволи далеку над оние што им се дадени на обичните апликации.

За многу корисници, самата таа комбинација крена црвени знамиња во време кога технологиите за надзор поврзани со Израел се под зголемен глобален надзор.

Проблемот брзо доби на интензитет онлајн, што го натера Самсунг да издаде соопштение за медиумите во кое се вели дека „ја сфаќаме заштитата на податоците на нашите корисници многу сериозно“ и е посветен на „обезбедување безбедно искуство“ и „контрола на корисниците“.

Но соопштението не даде доволно објаснувања зошто АпКлауд не може да се отстрани, какви податоци собира или дали на корисниците ќе им се даде поголема контрола.

Кога TРТ Ворлд ги контактираше барајќи дополнително разјаснување, компанијата не одговори.

Дигитална окупација

Она што најмногу ги загрижува истражувачите е колку длабоко е вграден АпКлауд во уредот, далеку повеќе од она што Самсунг јавно го признава.

„Апликацијата е инсталирана од Самсунг на телефонот. Дури и ако ја оневозможите, таа продолжува да се активира по секое ажурирање“, објавува Интернешнел Сајбер Диџест (International Cyber ​​Digest-ICD), билтен за сајбер безбедност.

Уредникот, кој побара анонимност, ја опишува апликацијата како „шпионски софтвер“ бидејќи може да собира кориснички податоци и да прима ажурирања што ги проширува нејзините можности.

Регионалната група за дигитални права СМЕКС (SMEX) беше првата што го вклучи алармот претходно оваа година. Во отворено писмо, го критикуваше Самсунг за „присилни инсталации на блотвер“ поврзани со ајронСорс, предупредувајќи дека АпКлауд е „длабоко интегриран“ во системските процеси на начини што обичните корисници не можат да ги контролираат.

Нејзиниот технички преглед потврди дека апликацијата не може да се отстрани без рутирање на уредот - чекор што ги поништува гаранциите, воведува безбедносни ризици и е недостапен за повеќето корисници.

Тука доаѓа до израз логиката на дигиталната окупација. ајронСорс е дел од израелски технолошки екосистем чии алатки долго време се користат за следење на ниво на популација, профилирањето и однесувањето.

Фактот дека AпКлауд е невидлив - нема икона, нема почетен екран, нема барање за согласност - само ги засилува перцепциите дека ова е надзор „скриен на видно место“.

Дури и кога е оневозможен, многумина пријавуваат дека го гледаат повторно по ажурирањата на системот, продолжувајќи ја активноста во позадина без согласност.

Согласност, права на потрошувачите и приватност

Однапред инсталираниот софтвер е долгогодишен проблем на ефините модели телефони, а Самсунг не е првиот што се соочува со критики. Она што го издвојува овој случај е нетранспарентноста околу можностите на AпКлауд.

Снимките од екранот што циркулираат на интернет сугерираат дека апликацијата може да пристапува до информации за мрежата, да презема датотеки, па дури и да го држи уредот активен.

АјронСорс, основан во Тел Авив околу 2010 година, го изгради својот ран бизнис околу дистрибуција на софтвер и монетизација. Неговиот водечки производ, ИнсталКор (InstallCore), ги здружи дополнителните програми во преземања и беше широко означен од добавувачите на безбедност како Потенцијално непосакувана апликација (ПУA) поради скриени инсталации и проблеми со согласноста.

И покрај оваа репутација, ајронСорс се прошири глобално, спојувајќи се и стекнувајќи други фирми пред да биде купен од Јунити.

Во 2022 година, Самсунг соработуваше со ајронСорс за мобилни уреди на Блискиот Исток и Северна Африка (MEНA), за наводно „да го подобри искуството со уредот“.

Пакетот Аура на ајронСорс - претходно инсталиран систем за дистрибуција на апликации и содржини за производители на уреди - веќе се појави на уредите на Самсунг на повеќе од 30 пазари, вклучувајќи ги Европа, Русија, Југоисточна Азија и Индија. Партнерството го направи ајронСорс единствен партнер на Самсунг за пред- инсталирање на повеќе од 50 пазари низ MEНA.

Контроверзноста истакнува поширок проблем: дигитална нееднаквост.

AпКлауд се чини дека е најшироко инсталиран на ефтините и телефоните од средна класа модели на Самсунг - телефони што се продаваат во региони со послаба регулатива и помала заштита на потрошувачите.

Сепак, корисниците кои можат да си дозволат модели на Самсунг од повисока класа сè уште уживаат во почист софтвер и поголема контрола врз своите уреди, додека корисниците на поефтини модели немаат друг избор освен да прифатат што и да се испорачува на нивните уреди.

„Тие беа во можност да го сторат ова во голема мера во региони каде што законите за приватност и регулаторниот надзор се послаби“, велат од ИЦД.

„Многу е потешко да се воведе нешто вакво на места како Европа, каде што посилните правила за заштита на податоците и активните регулатори ги отежнуваат оправдувањата за овие практики.“

Извор: ТРТ Ворлд