Во трката за доминација во вештачката интелигенција, американските технолошки гиганти ги имаат парите и чиповите, но нивните амбиции наидоа на нова пречка: електричната енергија.

„Најголемиот проблем што го имаме сега не е презаситеноста со пресметки, туку моќта и... способноста да се завршат градбите доволно брзо блиску до електричната енергија“, призна извршниот директор на Мајкрософт, Сатја Надела, во неодамнешен подкаст со шефот на Опен АИ, Сем Алтман.

„Значи, ако не можете да го направите тоа, можеби всушност имате еден куп чипови на залиха што не можете да ги вклучите“, додаде Надела.

Гугл, Мајкрософт, АВС (Aмазон) и Meтa (Фејсбук) ги користат своите огромни парични резерви за да потрошат приближно 400 милијарди долари во 2025 година, а уште повеќе во 2026 година - засега поддржани од ентузијастички инвеститори.

Сите овие пари помогнаа да се ублажи едно почетно тесно грло: стекнувањето на милионите чипови потребни за трката за компјутерска моќ, а технолошките гиганти го забрзуваат своето внатрешно производство на процесори додека се обидуваат да го бркаат глобалниот лидер Нвидиа.

Овие ќе се вградат во полиците што ги полнат масивните центри за податоци - кои исто така трошат огромни количини вода за ладење.

Изградбата на масивните складишта за информации трае во просек две години во Соединетите Држави; пуштањето во употреба на нови високонапонски далноводи трае од пет до 10 години.

Енергетски ѕид

„Хиперскалерите“, како што се нарекуваат големите технолошки компании во Силиконската долина, го предвидоа доаѓањето на енергетскиот ѕид.

Пред една година, главниот снабдувач на комунални услуги во Вирџинија, Доминион Енерџи, веќе имаше книга на нарачки за центри за податоци од 40 гигавати - еквивалентно на производството на 40 нуклеарни реактори.

Капацитетот што мора да го распореди во Вирџинија, најголемиот центар за клауд компјутинг, оттогаш се зголеми на 47 гигавати, објави компанијата неодамна.

Веќе обвинети за зголемување на сметките за електрична енергија во домаќинствата, центрите за податоци во Соединетите Американски Држави би можеле да сочинуваат од 7 до 12 проценти од националната потрошувачка до 2030 година, во споредба со 4 проценти денес, според различни студии.

Но некои експерти велат дека проекциите би можеле да бидат претерани.

„И комуналните претпријатија и технолошките компании имаат поттик да ја прифатат прогнозата за брз раст на употребата на електрична енергија“, предупреди во септември Џонатан Куми, познат експерт од Универзитетот Калифорнија, Беркли.

Како и со интернет балонот кон крајот на 1990-те, „многу центри за податоци за кои се зборува и се предлага, а во некои случаи дури и се најавуваат, никогаш нема да бидат изградени“.

Итен јаглен

Доколку проектираниот раст се материјализира, тоа би можело да создаде недостиг од 45 гигавати до 2028 година - еквивалентно на потрошувачката на 33 милиони американски домаќинства, според Морган Стенли (Morgan Stanley).

Неколку американски комунални претпријатија веќе го одложија затворањето на електраните на јаглен.

А природниот гас, кој напојува 40 проценти од центрите за податоци ширум светот, според Меѓународната агенција за енергија, доживува обновена популарност бидејќи може брзо да се распореди.

Во американската држава Џорџија, каде што центрите за податоци се множат, една комунална компанија побара овластување за инсталирање на 10 гигавати генератори на гас.

Некои добавувачи, како и стартапот xAИ на Илон Маск, побрзаа да купат користени турбини од странство за брзо да изградат капацитет. Дури и рециклирањето на турбините за авиони, старо испробано решение, добива на интензитет.

„Вистинската егзистенцијална закана во моментов не е степенот на климатските промени. Тоа е фактот дека би можеле да ја изгубиме трката во вооружување со вештачка интелигенција ако немаме доволно енергија“, тврдеше министерот за внатрешни работи Даг Бургум во октомври.

Нуклеарна, сончева и вселенска?

Технолошките гиганти тивко ги потценуваат своите климатски обврски. На пример, Гугл вети нето-нулта емисија на јаглерод до 2030 година, но го отстрани тоа ветување од својата веб-страница во јуни.

Наместо тоа, компаниите промовираат долгорочни проекти.

Амазон се залага за нуклеарно опоравување преку мали модуларни реактори (СMР), сè уште експериментална технологија што би била полесна за изградба од конвенционалните реактори.

Гугл планира да рестартира реактор во Ајова во 2029 година. А администрацијата на Трамп кон крајот на октомври објави инвестиција од 80 милијарди долари за да започне изградба на десет конвенционални реактори до 2030 година.

Хиперскалерите исто така инвестираат многу во сончева енергија и складирање на батерии, особено во Калифорнија и Тексас.

Операторот на електричната мрежа во Тексас планира да додаде приближно 100 гигавати капацитет до 2030 година само од овие технологии.

Конечно, и Елон Маск, преку неговата програма Старлинк, и Гугл предложија поставување чипови во орбитата во вселената, напојувани од сончева енергија. Гугл планира да спроведе тестови во 2027 година.

Извор: АФП